دفتر نجوم برای توسعه (OAD) پروژه مشترک اتحادیه بین المللی نجوم (IAU) و بنیاد تحقیقات ملی آفریقای جنوبی(NRF) با حمایت دپارتمان علوم و نوآوری (DSI) می باشد. هدف از تاسیس این دفتر استفاده بیش تر از نجوم برای توسعه پایدار در سطح جهانی است. یکی از زمینه های تحقیقاتی این دفتر، اثر نجوم بر سلامت روان می باشد.
هدف این پروژه بررسی چگونگی اثر جنبه های الهام بخش و فرهنگی نجوم بر بهبود سلامت روانی جوامع آسیب دیده می باشد. این پروژه به پتانسیل توانمندسازی نجوم برای جلوگیری از مشکلات سلامت روان می پردازد.
نجوم در بسیاری از جهات، علمی منحصر به فرد است. این علم در تاریخ و فرهنگ انسان ها ریشه های عمیقی دارد. بیش از ده سال است که OAD در جهت ایجاد دنیایی بهتر از طریق نجوم فعالیت میکند.
از دیرباز شاعران، موسیقی دانان و دانشمندان برای یافتن هدفِ وجود خود در آسمان و ستارگان بودند. علت این کار الهام بخش بودن زیبایی خیره کننده آسمان شب می باشد. اندیشیدن به یک آسمان پر ستاره، ماه و سیارات در طبیعت تاریک احساس شگفتی را در انسان برمی انگیزد که با احساسات مثبت ارتباطی قوی دارد و برای بهبود سلامت روان ضروری است.
شگفتی به عنوان یک واکنش عاطفی به محرک های بزرگی که از چارچوب مرجع عادت خود فراتر می رود، تعریف می شود. این حس شامل احساسات متعادل مثبت از شگفتی و لذت هنگام درک بخشی از واقعیت بزرگتر از خود می باشد. افرادی که این حس را تجربه میکنند تمایل دارند خود را به موجودات بزرگتر و مقوله های جهانی مانند جامعه، فرهنگ، گونه های انسانی و کیهان مرتبط کنند. علاوه‌بر‌این، حس ناشی از بخشی از یک جهان عظیم بودن سبب می شود سطح دغدغه های فرد از مسائل شخصی و روزانه به سمت یک تفکر جمعی متمایل شود.
در‌واقع مطالعات روانشناسی نشان می دهد که این کاهش خودمحوری ناشی از حس شگفتی، ارزش های اجتماعی و اخلاقی بالاتری از جمله افزایش سخاوت، شفقت، تصمیم گیری های اخلاقی ، از خودگذشتگی و ... را ترویج می کند.
یافته های این تحقیقات مستقل از تنوع جمعیتی، قومیتی و سن هستند. به نظر می رسد که شگفتی باعث می شود افراد متوجه شوند نسبت به مقیاس خود دربرابر عظمت جهان، زمان بیشتری برای زندگی کردن دارند. این حس وضعیت سلامتی آن ها را بهبود می بخشد و سبب افزایش عزت نفس آن ها می شود.
حضور در طبیعت به کاهش اضطراب و کنترل دردها کمک میکند و سبب کاهش افکار بدبینانه و جایگزینی آن ها با افکار مثبت می شود. شرکت در فعالیت هایی که در محیط طبیعی و تاریک انجام می شوند تعامل فرد با محیط را غنی تر می کنند، زیرا در این فعالیت ها افراد به حواس دیگری همچون بویایی و شنوایی و لامسه اتکای زیادی میکنند و تمرکز و سطح توجه آن ها افزایش پیدا میکند.
نتایج یک مطالعه تحقیقاتی نشان داد که رصدگران هنگام رصد آسمان شب احساس ارتباط عاطفی زیادی با طبیعت میکنند و این احساس سبب افزایش احساسات مثبت و متعالی، آرامش و رشد شخصی می شود.
لذت بردن از لحظات الهام بخش و به یاد‌ماندنی تماشای آسمان در یک محیط طبیعی، شرکت در فعالیت ها و کارگاه های آموزشی در رابطه با سیارات، ستارگان، کهکشان ها و ... همچنین درک این موضوع که همه ی ما باهم زیر یک آسمان هستیم ، اثرات مثبتی بر سلامت روان دارند و می تواند افرادی که دچار آسیب های عمیق شده اند یا با علائم روانی دست و پنجه نرم می کنند، توانمند کند.
این چیزی است که یک آسمان تاریک مزین با ستارگان به ما هدیه می دهد.

مترجم و گردآورنده : زهرا خیتال